100 lat komunikacj miejskiej w Tarnowie (1) - Zanim wyruszył tramwaj.
Tramwaje pojawiły się na tarnowskich ulicach we wrześniu 1911 roku. Nie była to pierwsze "podejście" do budowy linii, która marzyła się tarnowianom, już pod koniec XIX wieku. Stworzenie komunikacji miejskiej stało się bowiem na przełomie wieków XIX i XX cywilizacyjną koniecznością. Tarnów stawał się coraz większym miastem, europeizował się, jak mówiono. Ambicją mieszkańców i władz było równanie do Lwowa, stolicy Galicji. W ostatnich latach XIX wieku liczba mieszkańców Tarnowa przekroczyła 30 tysięcy. W roku 1890 było ich 27 579, dziesięć lat później już 31 691. Niedługo później rozpoczęła się "złota era Tarnowa", związana z osobą Tadeusza Tertila, który zasiadał na fotelu burmistrza w latach 1907 - 1923. Miasto wkraczało w wiek XX z nowymi inwestycjami i przy dźwiękach tramwajowych dzwonków. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (2) - Prawie jak w Wiedniu
25 września 1911 roku na tarnowskich ulicach pojawił się pierwszy tramwaj. W wagonie zasiedli, jadąc na dworzec kolejowy, miejscy rajcy i zaproszeni goście. - W czasie przejazdu tramwaju obie strony toru kolejowego zalegały tłumy mieszkańców witających owacyjnie suto zielenią, kwiatami i wstęgami przystrojone wozy - napisano w tygodniku "Pogoń". W tym samym numerze poczytnego pisma odnotowano jeden jeszcze fakt związany z uruchomieniem linii tramwajowej. - Zaznaczyć należy, że przy inauguracji ruchu tramwajowego zachowano skromny charakter uroczystości domowej - nie urządzono żadnego przyjęcia reprezentacyjnego i nie zaproszono oficjalnie żadnych władz, z wyjątkiem przełożonych powiatu - pisała Aniela Piszowa. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (3) - Autobus czerwony...
W lutym 1927 roku zdecydowano o budowie pod Tarnowem Państwowej Fabryki Związków Azotowych. Budowa i uruchomienie fabryki to najważniejsze przedsięwzięcie przełomu lat dwudziestych i trzydziestych w Tarnowie. W lutym 1929 roku odwiedził budowę Eugeniusz Kwiatkowski, minister przemysłu i handlu, przyszły dyrektor tarnowskich zakładów i wicepremier. W następnym roku fabryka została uroczyście otwarta i jej bramy opuściły pierwsze wyprodukowane w Mościcach nawozy. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (4) - Ostatnia przejażdżka
Wrzesień 1939 roku to, nie tylko dla dla Tarnowa, data szczególna. Wojna i okupacja sprawiły, że bezpowrotnie zniknął tradycyjny, galicyjski Tarnów - miasto z tramwajami na ulicach, tłumami Żydów, wytwornym towarzystwem plotkującym w eleganckich kawiarniach, poważnymi lub mniej poważnymi lokalnymi politykami i mediami relacjonującymi w barwny sposób, zapomnianym już dzisiaj językiem, życie obywateli. Przejedźmy zatem po raz ostatni ulicami przedwojennego Tarnowa, trasami miejskiego tramwaju i autobusu, by przyjrzeć się "arteriom" komunikacyjnym ówczesnego miasta. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (5) - Pożegnanie z tramwajem
1 września 1939 roku wybuchła wojna. W niedzielę 3 września na Tarnów spadły pierwsze bomby. Atakowano przede wszystkim dworzec, tory kolejowe i mosty. 5 września w wyniku kolejnego nalotu zniszczono domy przy ulicy Narutowicza, w nocy z 5 na 6 września zbombardowano szpital. W tych dniach wszystkie drogi były pełne uchodźców ze Śląska i Krakowa, a także przemieszczających się na wschód oddziałów wojska i policji, co jeszcze potęgowało nastroje niepewności i niepokoju o przyszłość. 6 września wyjechali z Tarnowa urzędnicy. Powołano samorzutnie Tymczasowy Zarząd Miasta. W jego składzie znaleźli się: Julian Kryplewski , były burmistrz, Edward Okoń , Stanisław Komusiński , Antoni Małecki , oraz księża - Józef Lubelski i Jan Bochenek , proboszcz parafii katedralnej. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (6) - Trudne początki
Kiedy w grudniu 1957 roku zapadła decyzja o powołaniu do życia od 1 stycznia 1958 roku Miejskiego Przedsiębiorstwa Autobusowego w Tarnowie, czasu było bardzo niewiele. W ciągu kilkunastu dni wykonano prace organizacyjne, by od nowego roku przedsiębiorstwo, wydzielone ze zreorganizowanego Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej mogło rozpocząć samodzielny byt. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (7) - Jedzie nowe!
Kiedy w 1962 roku rozpoczynano budowę zajezdni MPK zakładano, że zostanie ona oddana do użytku po czterech latach. Czas ten wydłużył się jednak o kolejne dwa lata i ostatecznie zajezdnia otwarta została dopiero w sierpniu 1968 roku. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (8) - Ambitne plany, trudne czasy
W 1968 roku Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne świętowało dziesięciolecie istnienia, oddano również do użytku zajezdnie autobusową. Nie wszystkie jednak problemy firmy zostały w ten sposób rozwiązane. Coraz bardziej jasne było, że tarnowskiej komunikacji potrzebny jest wieloletni plan rozwoju. Plan taki zlecono Instytutowi Gospodarki Komunalnej w Warszawie. Powstało "Studium układu komunikacji zbiorowej dla Tarnowa". Autorzy opisywali perspektywy komunikacji w mieście do roku 1980. Niestety - plan był na tyle ambitny, że nawet w ówczesnych realiach uznano go za nierealny. Wynikało z niego np, że w Tarnowie powinno przybywać rocznie 60 autobusów. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (9) - z przedsiębiorstwa w spółkę
Jednym ze skutków wydarzeń sierpniowych 1980 był nie tylko pierwszy, tygodniowy strajk w tarnowskim WPK we wrześniu 1980 roku, ale i kolejna zmiana na stanowisku dyrektora przedsiębiorstwa. Po niespełna roku kierowania WPK, Wilhelm Pyrek przestał pełnić swoją funkcję. Zastąpił go 17 marca 1981 roku Kazimierz Warzyca, wcześniej główny specjalista ds. transportu w Zakładach Azotowych w Tarnowie, absolwent Politechniki Warszawskiej. czytaj dalej...
100 lat komunikacji miejskiej w Tarnowie (10) - MPK Spółka z o.o.
Początek lat dziewięćdziesiątych przyniósł zmiany gospodarcze, wzrost bezrobocia i - co dla nowej spółki nie bez znaczenia - rozwój transportu indywidualnego. Spadek zapotrzebowania na komunikację zbiorową, a co za tym idzie coraz mniejsza liczba pasażerów wymusiła konieczność ograniczeń również na liniach komunikacji miejskiej. czytaj dalej...
Kronik Tarnowskie (7) - Tunel z miasta do zamku
Wśród wielu zagadek z przeszłości Tarnowa jedna wzbudza do dzisiaj najwięcej emocji, jest też najczęściej przywoływanym przykładem niewyjaśnionych tarnowskich tajemnic, powszechnie przy tym znaną mieszkańcom miasta. czytaj dalej...
Kroniki Tarnowskie (8) - Plac Drzewny
Jeśli wyjdziemy z tarnowskiego starego miasta w kierunku wschodnim i przejdziemy krótki odcinek górnej części ulicy Lwowskiej, znajdziemy się na otwartej przestrzeni, którą po północnej stronie ulicy tworzy plac, a właściwie rozległy skwer, z pomnikiem Ofiar Stalinizmu, po południowej stronie ulicy plac z pomnikiem Wincentego Witosa. czytaj dalej...
Tarnowskie Kroniki (9) - Dawna kaplica Świętego Krzyża w katedrze tarnowskiej.
Jest takie miejsce w kościele katedralnym, dzisiaj już trudno czytelne, wtopione w architekturę jednej z naw, które należy do najciekawszych i najstarszych fragmentów całej budowli. Miejscem tym jest jedno z przęseł obecnej nawy południowej, które utworzone zostało z dawnej kaplicy Świętego Krzyża, zwanej również kaplicą Bożego Ciała. czytaj dalej...
Antoni Gładysz (1907 - 1991)
Ogrodnik, dziennikarz, wydawca, polityk, poseł na Sejm.
czytaj dalej...
Tarnowskie kroniki (10) - Bruki dawnego Tarnowa
Spróbujemy się teraz zająć dla odmiany może mało efektownym, ale wbrew pozorom ciekawym zagadnieniem, jakim są nawierzchnie dróg i ulic. W odniesieniu do Tarnowa, ale i nie tylko, jest to temat stosunkowo słabo rozpoznany. Przez to zresztą wydaje się bardziej interesującym – dla funkcjonowania miasta nawierzchnie ulic i placów stanowią przecież istotne zagadnienie. czytaj dalej...
